4 października (piątek)
Godz. 17:00 / Instytut Sztuki Wyspa
Wstęp wolny

Zapraszamy na seminarium Mozaika w przestrzeni Trójmiasta, ostatni akord wystawy Szymona Rogińskiego poświęconej trójmiejskiej sztuce mozaiki.

Plan wykładów:

17.00 - 17.45
Łukasz Rogiński, O pierwszych mozaikach i sgraffitach w powojennym Gdańsku

17.45 - 18.15
dr Doroty Grubba-Thiede, ASP w Gdańsku - Pracownia ceramiczna PWSSP w Gdańsku

18.15 - 18.45
dr Hubert Bilewicz, Instytut Historii Sztuki UG - Mozaiki na Dworcu PKP w Gdyni

-----------------

Akcja Ratujemy Mozaiki

Celem akcji Ratujemy Mozaiki jest ochrona polskiego dziedzictwa kulturowego i zwrócenie uwagi na problem niszczejących dzieł sztuki w miastach całej Polski. Czym jest owo dziedzictwo kulturowe? To dorobek poprzednich pokoleń, który świadczy o naszych korzeniach i potwierdza, w sensie duchowym i materialnym tożsamość narodu. Dlatego troska o ochronę zabytków powinna być obowiązkiem każdego z nas, aby przyszłe pokolenia mogły cieszyć się dobrodziejstwami kultury. Czynników, które zagrażają zabytkom jest wiele, począwszy od kradzieży i aktów wandalizmu, po uszkodzenia spowodowane upływem czasu, zaniedbaniami i źle prowadzonymi pracami modernizacyjnymi. Mozaiki to najczęściej kolorowe, zachwycające ozdoby wnętrz kawiarni, sklepów, budynków mieszkalnych, instytucji miejskich i prywatnych. Jednak wiele z nich w czasach transformacji ustrojowej uległo dewastacji, kolejne niszczeją lub są wyburzane. Dlatego Ceramika Paradyż i Fundacja Architektury, organizatorzy akcji Ratujemy Mozaiki podjęli inicjatywę ratowania niszczejących, często zapomnianych, a nawet niechcianych mozaik.

www.facebook.com/FundacjaArchitektury
www.facebook.com/RatujemyMozaiki

Organizatorzy: Ceramika Paradyż, Fundacja Architektury
Partner: Instytut Sztuki Wyspa
Patronat medialny: Dziennik Bałtycki, Trójmiasto.pl

28 września (sobota)
Godz. 14.00 - 17.00 / Plac Solidarności
Oprowadzanie w mieście od pomnika Stoczniowców (punkt zbiórki)

28 września (sobota)
Godz. 17:00 / Hala 90B
Spotkanie przy Falowcu Julity Wójcik


Przechodniu powiedz… - ścieżkami znaczeń i form Gdańskich Miejsc Upamiętnienia. Oprowadzanie w mieście od pomnika Stoczniowców: dr Dorota Grubba-Thiede

Wykładowczyni Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku Dorota Grubba-Thiede, której pole zainteresowań badawczych, pedagogicznych i kuratorskich wyznaczają głównie rzeźba i przestrzeń miasta, zaprasza na oprowadzanie po mieście, które rozpocznie się pod pomnikiem Poległych Stoczniowców na Placu Solidarności o godz. 14.

Przewodniczka proponuje nam wyprawę poprzez urbanistyczno-emocjonalny wymiar Gdańska wyznaczany miejscami pamięci, architekturę monumentalną i drobnymi interwencjami artystycznymi w przestrzeni miasta zaczynając od Pomnika Stoczniowców poprzez tereny Grodziska, Głównego Miasta, Biskupiej Górki i terenów Stoczni. Udawać będziemy się śladami działań i materializacji upamiętnienia takich autorów i inicjatorów jak Bogdan Pietruszka, Jacek Krenz , Wojciech Mokwiński, Elżbieta Szczodrowska, Grzegorz Klaman, Robert Rumas, Maria Talaga-Korpalska i Zygfryd Korpalski, Krystyna Hajdo-Kućma i Wincenty Kućma, Władysław Pietroń i Wawrzyniec Samp, Robert Kaja i Marek Targoński oraz Jacek Kornacki. Wycieczka poszukuje też dokumentów pracy Aliny Szapocznikow, Wandy Czełkowskiej, Adama Prockiego i wielu innych przy odbudowie Głównego Miasta. W dalszym ciągu wyprawy znajdziemy też rzeźby Mariusza Kulpy, konny Pomnik Jana III Sobieskiego, instalację Jacka Kornackiego, Krzysztofa Polkowskiego i Jacka Zdybla oraz szereg dawniejszych i nowszych miejsc upamiętnienia, (m.in. Pomnik Kindertransportów Franka Meislera z 2009 roku) oraz Pomniku Cmentarza Nieistniejących Cmentarzy, by na koniec dotrzeć do Pomnika Ofiar Pożaru w Hali Stoczni Gdańskiej. Wchodząc w historyczne zaułki przyjrzymy się liternictwu zabytkowych tablic na domach dawnego Sierocińca, jak i tablicom upamiętniającym przebieg nieistniejących dziś ulic. Ostatnimi etapami wycieczki są Instytut Sztuki Wyspa oraz wystawa Alternativa 2013 „Do Jutra! Ideologie przestrzeni miasta i taktyki jego zamieszkania” gdzie głównym obiektem naszego zainteresowania będzie praca Julity Wójcik „Falowiec, czyli pomnik optymistycznej utopii” (2005).


…deszcz - kruche narracje o makroprzestrzeniach - Julity Wójcik Falowiec.
Spotkanie na sali ekspozycyjnej: dr Dorota Grubba-Thiede

Spotkanie przy Falowcu Julity Wójcik wskaże wątek emocjonalno - magicznej strategii obłaskawiania tej trudnej przestrzeni mieszkalnej, nieomal autoterapeutycznego przepisywania bloku modernistycznego - zewnętrznego, na przeżycie osobiste, „bliskie”, dające ciepło (na podobieństwo dziecięcego, włóczkowego kaftanika). Przywołana zostanie historia grupy falowców gdańskich, jak również wskazanie szeregu kontekstów, jak forma linii falistej, architektura modernistyczno- organiczna (A. Aalto), fenomen architektury bez architektów, utopie architektoniczno - urbanistyczno - społeczne (np. Nowy Babilon Constanta Nieuwenhuysa, forma otwarta Oskara Hansena), „nomadyczne” struktury architektury i sztuki najnowszej (Rem Koolhas, Mona Hatoum). Wśród kontekstów wzmiankuję inne realizacje Julity Wójcik, jak i twórczość innych artystów dla których przestrzeń miasta była / jest żywą inspiracją bądź środowiskiem działania (np. Tanaka Atsuko, Ewa Partum, Katarzyna Józefowicz, Francis Alÿs, Sławomir Lipnicki, Jacek Staniszewski, Anna i Adam Witkowscy, Dominik Lejman i inni).

24 września (wtorek)
Godz. 18:00 / Instytut Sztuki Wyspa
Wstęp wolny

Uczestnicy spotkania: Michał Szlaga, Jacek Dominiczak (współredaktor książki)
Prowadzenie: Krzysztof Miękus

Michał Szlaga jest fotografem najczystszej postaci. Jego zdjęcia zapisują stan świata - to, jaki on jest tu i teraz. Tu w życiorysie Szlagi znaczy w Gdańsku, w Stoczni - tu, gdzie mieszka i pracuje. Teraz znaczy dla niego ostatnie 13 lat. W ich trakcie obchodził swoje trzydzieste urodziny.

Fotografie Michała Szlagi są jak oko wprawnego specjalisty UNESCO, który swego czasu chciał wpisać Stocznię Gdańską na listę światowego dziedzictwa kultury. Obiektywy fotograficznych aparatów skierowane są na mechanikę stoczni, na jej urbanistyczną organizację, architektoniczną artykulację, na logikę przemysłowej super-maszyny, której istotą było cięcie, spawanie i montowanie ciężkich, stalowych blach w ogromne dzieła materialnej kultury: statki, okręty, transatlantyki.

Fotografie tego albumu są fundamentalnie poważne. Dokumentują destrukcję dzielnicy miasta, która przez 200 lat była energetycznym silnikiem miasta. Ludzie w niej pracujący wytwarzali energię niebagatelną, która nie tylko budowała dobrobyt miasta, ale która, poprzez swoją stanowczość, potrafiła obdarować miasto wolnością, wywołać lawinę społecznej i politycznej zmiany w Polsce i w Europie. W tym niebywałym kontekście fotografie Michała Szlagi dokumentują nie tylko obraz świata, ale i ujawniają stan jego umysłu. Widzimy na kolejnych stronach kondycję nowoczesnego myślenia w stanie wolności: ów rodzaj pragmatyzmu, który bezwzględnie niszczy rzeczy, których przydatności nie potrafi sobie wyobrazić. Cokolwiek rzeczy te znaczą dla ludzi, cokolwiek pamiętają dla miasta. Cokolwiek wnoszą dla świata. Dla wspólnej kultury.

Fotografie Michała Szlagi publikujemy w serii Przemyśleć miasto. Perspektywy gdańskie. Przewracając strony albumu warto się przecież zastanowić, czy urbanistyczny pragmatyzm to najlepszy sposób wykorzystania wolności dla rozwoju miast. Co więcej, patrząc na specyficzne piękno obrazów utrwalonych przez Michała Szlagę warto zapytać, czy ów pragmatyzm rzeczywiście zrozumiał wartość i potencjał urbanistyki i architektury starej, niemal dwustuletniej dzielnicy miasta.

Książka jest dziełem wyjątkowym: 270 stron obrazów wybranych przez Artystę z tysięcy kadrów wykonanych w ciągu 13 lat pracy. Fotografiom towarzyszą eseje różnych Autorów, których wspólnym mianownikiem jest rozpoznanie powagi i siły pytań, jakie stawia praca Michała Szlagi.

Stocznia Szlaga
Wydawca: Fundacja Karrenwall, Gdańsk 2013, ISBN 978-83-933094-4-3
zdjęcia: Michał Szlaga;
tekst: Jacek Dominiczak, Michał Szlaga, Adam Mazur, Waldemar Affelt;
projekt graficzny: Olga Łebkowska
format: 305 x 235 mm, 272 str., oprawa twarda, obwoluta, 300 zdjęć, druk na papierze Focus Art.
Dystrybucja: zamówienia przez stronę wydawcy www.karrenwall.eu, www.szlaga-stocznia.eu oraz na spotkaniach autorskich.

Miejsce: warsztaty zorganizowane zostaną na strychu, na ulicy Stefana Jaracza. Trwać będą od 23.09.2013 do 30.09.2013 w czasie 5 zajęć po 5 godzin.

Dbając o zrównoważony rozwój społeczeństw, współcześni projektanci miast podejmują formułę allelopatii jako polityki sąsiedztwa. Dokonując rewitalizacji terenów, jako jeden z istotnych elementów gry o kapitał, staje się proces utowarowienienia pamięci i tożsamości mieszkańców. Także, wraz z takim sposobem kreowania wspólnoty, udział w dobrach kultury podlega urynkowieniu, a antydemokratyczny charakter zawłaszczania pamięci zbiorowej powoduje wykluczanie. W ramach „społeczeństw bez właściwości” -sąsiedztwo, jest tu nie tylko kupionym przywilejem, lecz także stanowi o dostępności „do bycia skądś”.

Podjęty z mieszkańcami ulic Stefana Jaracza i Robotniczej projekt warsztatów, dla osób 60+ w ramach programu edukacyjnego Alternativa 2013, jest formą zobrazowania sąsiedztwa. Tego, które poprzez codzienne doświadczanie tworzących przez mieszkańców miejsc, stanowi o ich indywidualnej pamięci.  Gdzie pamięć, zdjęcia rodzinne, wyobraźnia, staną się impulsem do stworzenia refleksji nad miejscem życia. Tak, aby nie tracąc tego co ważne, usankcjonować kształt przemian tego co wspólne.

Bio:

Sławomir Lipnicki ur. w 1972 r w Gdańsku. W latach 1995–2000 studiował na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku na Wydziale Malarstwa i Grafik i. Obecnie pracuje na stanowisku adiunkta na Wydziale Malarstwa w macierzystej uczelni. Swoje prace prezentował na wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą. W 1998, 2008 i 2010 otrzymał Stypendium Miasta Gdańska, w 2006, Nagrodę Specjalną Rektora ASP w Gdańsku, w 2008, Nagrodę Prezydenta Szczecina, w 2011, Stypendium twórcze Marszałka Województwa Pomorskiego. 

W prezentowanych dotychczas projektach Lipnicki dokonuje reinterpretacji znaczeń. Korzystając z fotografii dokumentalnej, rodzinnej, tworzy on obrazy jako pole pozyskiwania znaków. Łącząc poprzez nie doświadczenie przeszłości, ujawnia bliskość tego, co nieobecne, znaczące. Formuła ta, stanowi u niego także strukturę wy/obrażenia tego co wykluczone, nieuświadomione.Podobnie, w realizowanych od 2000 r. autorskich projektach „sztuki spotkania”. Zastosowane przez niego przedefiniowanie relacji w tworzeniu komunikatu pomiędzy dziełem a odbiorcą powoduje, iż tworząc Lipnicki przybliża się do formuły utraty. Tracenia dominacji jednokierunkowego spojrzenia, na rzecz wielopłaszczyznowego charakteru „współ – tworzenia” dzieła (przez/dla wspólnoty).

 
25 września (środa)
Godz. 18:00 / Instytut Sztuki Wyspa
Wstęp wolny

Tytuł wykładu jest odwołaniem do cyklu fotografii Elżbiety Janickiej i Wojciecha Wilczyka zaprezentowanego w 2013 roku w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki. Inne miasto Janickiej i Wilczyka ukazuje architektoniczną panoramę współczesnej Warszawy, a dokładniej obraz tych części miasta, które w czasie okupacji pozostawały w granicach getta. Wykład, inspirowany tym projektem artystycznym, analizuje problem przestrzeni pamięci oraz wybrane współczesne praktyki urbanistyczne. Warszawa jest przykładem miasta, w którym „miejsce po getcie” jest wypełniane przez centrum biznesowe a nieustanne budowanie i burzenie rozgrywa się na tle walki o „prawo do gruntu” i „prawo do horyzontu”.

Bio:

Dr Gabriela Świtek, kierownik Zakładu Teorii Sztuki w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Warszawskiego. Absolwentka University of Cambridge (PhD, 1999; MPhil, 1996) i Central European University w Pradze (1994). Kierownik działu dokumentacji sztuki współczesnej w Zachęcie – Narodowej Galerii Sztuki. Autorka książek: Gry sztuki z architekturą. Nowoczesne powinowactwa i współczesne integracje (2013), Aporie architektury (2012), Writing on Fragments: Philosophy, Architecture, and the Horizons of Modernity (2009). Główny obszar jej zainteresowań to historia i filozofia architektury, metodologia historii sztuki i współczesna kultura wizualna.

18 września (środa)
Godz. 18:00 / Instytut Sztuki Wyspa
Wstęp wolny

W ciągu ostatnich 75 lat w Gdańsku powstały dwa wielkie projekty recyklowania przestrzeni publicznych: na terenie śródmieścia i na terenie oddanym miastu przez Stocznię Gdańską. Porównanie strategii postępowania urbanistów i architektów w obu tych miejscach wywołuje ciekawe i trudne refleksje na temat Nowoczesnego (Modern) i Współczesnego (Contemporary) myślenia o mieście.

Bio:

Jacek Dominiczak zajmuje się teorią i metodologią projektowania dialogicznego. Jest autorem koncepcji Przestrzeni Dialogicznej (Miasto Dialogiczne; Architektura Dialogiczna) oraz Kodu Tożsamości Lokalnej -- narzędzia projektowania przestrzeni miejskiej. Realizuje projekty, które pozwalają na zastosowanie strategii projektowania dialogicznego: jest autorem wnętrz Centrum Edukacji Artystycznej ŁAŹNIA 2 w Nowym Porcie w Gdańsku (2012), oraz współautorem instalacji Delay(er)ing Facade, która reprezentowała Polskę na 9. Międzynarodowej Wystawie Architektury w Wenecji (2004, wspólautor: Dominik Lejman, kurator: Adam Budak, organizator: Zachęta - Narodowa Galeria Sztuki). Jacek Dominiczak jest profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku. Był wizytującym profesorem na Universidade da Beira Interior, Covilha, Portugalia (2006-10); Instituto Tecnologico y de Estudios Superiores de Monterrey, Queretaro, Meksyk (1998); University of Michigan, Ann Arbor, USA (1992); Carnegie Mellon University, Pittsburgh, USA (1991 i 1993-97). Prowadził wykłady i seminaria na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (2010-11); Uniwersytecie Warszawskim (1999-2006), oraz Politechnice Gdańskiej (2005-2006).

19 września (czwartek)
Godz. 18:00 / Instytut Sztuki Wyspa
Wstęp wolny

Tytułowa strefa reprezentacyjna dziś już nie istnieje. Jest to obszar historycznie wykształconego, pod koniec XIX wieku, wielkomiejskiego, nowego centrum Gdańska. Dziś jednak w dużej mierze zburzonego i zdominowanego przez funkcje komunikacyjne. Utożsamiany jest wyłącznie z istniejącą tu główną arterią miejską, dostosowywaną do wciąż rosnącego ruchu indywidualnego, a także, z tnącymi miasto wzdłuż terenami kolei. Człowiek w tej przestrzeni nie przebywa, a tylko się przemieszcza. Aktualnie powstaje zewnętrzny ring miasta burzący linearny charakter całej aglomeracji i przejmujący główne funkcje komunikacyjne. Dzięki temu na miejscu dotychczasowej przelotowej ulicy w samym centrum miasta mógłby na nowo zaistnieć wielkomiejski bulwar, wzdłuż którego tętniłoby życie miejskie. Tylko od nas zależy jaki będzie kierunek zmian w naszym mieście i czy świadomie go obierzemy.

Bio:

Łukasz Bugalski. Tegoroczny absolwent kie­runku Archi­tek­tura i Urba­ni­styka Poli­tech­niki Gdań­skiej. Otrzymał ocenę celującą za dyplo­m magi­ster­ski pt. „Strefa Repre­zen­ta­cyjna Gdań­ska - stu­dium rewi­ta­li­za­cji” przygotowany pod kie­run­kiem dr hab. inż. arch. Pio­tra Lorensa. Od 2011 roku stu­diuje na wydziale Malar­stwa Aka­de­mii Sztuk Pięk­nych w Gdańsku w pra­cowni prof. Jacka Kor­nac­kiego. Autor pracy „Szukając Genius Loci” prezentowanej na Mię­dzy­na­ro­do­wym Festi­walu Sztuk Wizu­al­nych Alternativa 2013.